Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri Araştırma Grubu (HYPTAG) Çalışma Alanları
- Yakıt pili ve elektrolizör modül bileşenlerinin (akış kanallı bipolar/son plaka, membran elektrot ünitesi, elektrokatalizör) tasarımı, geliştirilmesi ve üretimi ile birlikte sistem tasarımı, geliştirilmesi ve üretimi (su/ısı yönetimi, hava/yakıt besleme, veri izleme ve kontrol sistem bileşenleri, güç koşullandırma vb.)
- Sodyum borhidrürden hidrojen üretim sistemi tasarımı, geliştirilmesi ve imalatı (ihtiyaca göre ölçeklendirilebilecek nitelikte tam kontrollü sistem)
- Yakıt pili tabanlı evsel mikrokojenerasyon sistemleri
- Yakıt pillerinin elektrikli platform (İnsansız hava araçları, kara ve hava araçları vb.) entegrasyonu
- Yakıt pili ve elektrolizör sistem otomasyonu (veri izleme ve kontrol)
- Yakıt pili ve elektrolizör güç sistemlerinin tasarımı ve devreye alınması
- Yakıt pili hücre bileşenlerinin karakterizasyonu ve sistem üretimi konusunda çeşitli alanlarda endüstriyel hizmet verilmesi
TÜBİTAK MAM-HYPTAG, yakıt pili ve elektrolizör modül bileşenlerin tasarımı ve üretimi üzerinde çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu süreçte farklı güç seviyelerinde modül ve sistem tasarımı, imalat ve montaj, performans testleri, hidrojen üretim sistemleri ve son kullanıcı entegrasyonları (elektrikli araçlar, mikrokojenerasyon sistemleri, taşınabilir ve sabit güç sistemleri) gibi çeşitli konularda uygulamalı Ar-Ge faaliyetleri yürütmektedir.
Yakıt pili ve elektrolizör bileşenlerinin mevcut altyapı ile üretimi başarıyla yapılmaktadır:
- Elektrokatalizör: Karbon destekli Pt ve Pt alaşımlı elektrokatalizörler, Ir bazlı elektrokatalizörler üretilmektedir.
- Membran Elektrot Ünitesi (MEA): Gaz difüzyon tabakalı membran elektrot üniteleri elektrolizör ve PEM, DMYP, DSBHYP uygulamaları için %100 yerli olarak geliştirilebilmektedir.
- Bipolar Plaka: Grafit ve metal bazlı, akış kanallı veya kanalsız bipolar plakalar çeşitli yakıt pili uygulamaları için, titanyum bipolar plakalar ve genişletilmiş ızgaralar (expanded mesh) elektrolizör için tamamen yerli olarak üretilmektedir.
- Bu kapsamda gerçekleştirilen uygulamalı araştırma projeleri ve kazanılan yetkinlikler aşağıda özetlenmektedir:
Devam Eden Projeler
Powering EU Net Zero Future by Escalating Zero Emission Heavy Duty Trucks and Logistic Intelligence –ESCALATE HORIZON-CL5-2022-D5-01 Clean and Competitive Solutions for all Transport Modes çağrısı kapsamında başlatılan proje kapsamında Yakıt pilli, Bataryalı, Menzil Uzatıcılı Hibrit olmak üzere 3 tip ağır vasıta platformuna (TIR) ait 5 adet pilot uygulama, sürüş performans testleri ve dijital ikiz çalışmaları gerçekleştirilecektir. Avrupa Birliği’nin 2050 hedeflerine uygun olarak; tek seferlik yakıt ikmali ve/veya şarj ile 800 km ve üzeri menzile ve verimliliği en az %10 arttırılmış emisyonsuz güç aktarma organlarına sahip, 6 ay süre ile günde 500 km ve üzeri yol yapacak, THS 8 seviyesinde araç platformlarının üretimi/gösterimi amaçlanmaktadır. Proje, 1 Ocak 2023 tarihi itibari ile başlamış olup; süresi 42 aydır.
Deniz Uygulamalarına Yönelik Yakıt Pilleri İçin Düşük Maliyetli Membran Elektrot Ünitesi Geliştirilmesi (LOCOMOTION)” Martera 2021: Proje 1 Mayıs 2022 tarihinde SINTEF (Norveç), Ceal Tech (Norveç), HyPlat (Güney Afrika) ve TÜBİTAK ortaklığıyla başlatılmıştır. Projede, yakıt pilleri için deniz uygulamalarına yönelik düşük maliyetli membran elektrot ünitelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Proje süresi 3 yıldır.
Yakıt Pili ve Elektrolizör Teknolojileri Geliştirme ve Test Merkezi Projesi: PEM tipi yakıt pili ve elektrolizör teknolojileri alanında mevcut altyapının; 100 W-100 kW (Ulaşım, sabit ve taşınabilir uygulamalar) PEMYP ve 100 kW PEM elektrolizör sistemlerine uygun düzeyde yetkin ve yeterli teknolojik bir seviyeye getirilmesi için alt yapı güçlendirme amaçlanmıştır. Oluşturulacak altyapının; tüm sektörlerce (kamu, üniversiteler, sanayi, ulaşım, enerji sektörlerinde Ar-Ge ve uygulama faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlar) etkin ve işbirliği içerisinde kullanımının sağlanması hedeflenmektedir. SBB tarafından desteklenen proje 2023 yılı itibari ile başlamış olup; süresi 2 yıldır.
Otomotiv Uyumlu PEM Tipi Yakıt Pili Modül ve Sistem Bileşenlerinin Geliştirilmesi ve Entegrasyonu Projesi: Elektrikli araçlarda menzil arttırıcı olarak ölçeklendirilmeye uygun olan 1 kW çıkış gücüne sahip PEM yakıt pili prototipinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Proje, TÜBİTAK 1004 kapsamında desteklenmekte olup; Mart 2023’de başlamıştır. Süresi 48 aydır.
Güney Marmara Hidrojen Kıyısı Platformu Yeşil Hidrojen Üretim Tesisi Projesi kapsamında Türkiye’nin ilk yeşil hidrojen üretim teknolojisinin saha uygulamasını hayata geçirmek üzere 30 kW gücünde PEM tipi elektrolizör geliştirilmesi, üretilen yeşil hidrojenin depolanması ve Bandırma Enerji Üssü’nde kullanılması amaçlanmaktadır.
SouthMarmara Projesi - HORIZON-JTI-CLEANH2-2022-06-02 - Hydrogen Valleys (small-scale) çağrısı kapsamında desteklenmeye hak kazanan projede, yenilenebilir enerjiden elde edilen elektrik kullanılarak yıllık 500 ton yeşil hidrojen üretimi, taşınması, depolanması ile birlikte sanayide (Kale Seramik, Şişe Cam, Eti Maden, Hidrojen Peroksit) kullanımı ile sodyum bor hidrürden hidrojen üretimi ve acil uygulamalara yönelik yakıt pilli güç üretim sisteminin saha demonstrasyonunun yapılması amaçlanmıştır. Ülkemizde ilk olarak gerçekleştirilecek bu projenin bölgesel bir hidrojen ekonomisine geçişin ilk adımı olacağı değerlendirilmektedir.
250 kW PEM Elektrolizör Sistemi Geliştirme Projesi : Projenin amacı; 250 kW güç kapasitesine sahip bir PEM tipi elektrolizör geliştirmek ve laboratuvar ortamında çalıştırarak saha uygulamasına hazır hale getirmektir (THS 8). Proje kapsamında, malzeme sentezi ve karakterizasyonu, modül tasarımı, bileşenlerin hazırlanması, üretimi ve test edilmesi, kontrol sistemi tasarımı ve algoritma geliştirme sistem entegrasyonu ve gerçek zamanlı performans testleri gerçekleştirilecektir. TENMAK tarafından desteklenen proje 2024 yılı itibari ile başlamış olup; süresi 3 yıldır.
Tamamlanan Projeler
Mobil Bor Temelli Hidrojen Üretim Sistemi ve Yakıt Pilli Elektrikli Araç Entegrasyonu Projesi (MAMBORGEN-e) (2019-2021): Ulusal Bor Enstitüsü (BOREN) desteğiyle, GEN Otomobil firmasıyla eşgüdümlü yürütülen bu projede, yerli üretim elektrikli binek otomobilin menzilini artırmak amacıyla, araç platformuna 10 kW kapasiteli bir yakıt pili sistemi entegre edilmiştir. Bu entegrasyon ile aracın performans testlerinin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Yakıt pilinin ihtiyaç duyduğu hidrojen ise, 70-100 L/dak kapasiteye sahip, sodyum borhidrür bazlı otomatik kontrollü bir proses ile üretilmekte ve basınçlı tankta depolanmaktadır.
MAM Yakıt Pilli Güç Kaynağı (2018-2020): TÜBİTAK MAM Başkanlığı tarafından desteklenen bu projede, 50 Watt çıkış gücüne sahip, hava solumalı ve hava soğutmalı PEM yakıt pilinin taşınabilir bir güç sistemi olarak tasarımı ve üretimi gerçekleştirilmiştir. Geliştirilen bu prototip, askeri ve sivil telsiz, telefon gibi cihazların şarj edilmesi amacıyla tasarlanmış ve endüstriyel tasarımla son kullanıcıya uygun hale getirilmiştir. Hareket halindeki birimlerin kritik ve operasyonel yüklerinin şebekeden bağımsız, sürekli enerji ile beslenmesi amacıyla şarj destek ünitesi olarak planlanmıştır. Proje kapsamında yakıt pili üretimi, DC-DC dönüştürücü ve kontrol sistemlerinin üretimi ile tüm sistem entegrasyonu başarıyla tamamlanmıştır.
Kobalt-Bor-Nitrojen Doplu Oksijen Elektrot (Katot) Geliştirilmesi (grafCAT) (2016-2018): TÜBİTAK 1003 programı kapsamında desteklenen bu projede, Polimer Elektrolit Membran (PEM) yakıt pillerindeki oksijen indirgenme reaksiyonunu iyileştirmek amacıyla, hem performans hem de maliyet açısından önemli gelişmeler sağlamak hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, grafen destek malzemeleri geliştirilmiş ve kobalt ile bor doplaması yapılarak yenilikçi elektrot yapıları elde edilmiştir. Proje kapsamında, tamamen grafen destekli Pt/Co elektrokatalizörler kullanılarak 5 hücreli bir grafen yakıt pili yığını başarıyla üretilmiştir.
Elektrikli Araçlar İçin Bor Temelli Yakıt Pilli Menzil Arttırıcı Projesi (2014-2016): Sodyum borhidrürden elde edilen hidrojenin yakıt pili aracılığıyla elektrik enerjisine dönüştürülmesi ve bu sistemin Derindere Motorlu Araçlar’a ait ticari bir SUV elektrikli araç platformuna entegre edilmesiyle aracın menzilinin uzatılması sağlanmıştır. Prototip aracın menzil artırma kapasitesini değerlendirmek için UN ECE R101 standardına uygun olarak şasi dinamometre testleri gerçekleştirilmiştir. Testler sonucunda, yalnızca batarya ile 208 km menzil elde edilirken, yakıt pili ve hidrojen üretim sisteminin dahil olduğu araç prototipi ile 444 km menzil sağlanmıştır. Bu proje, yakıt pillerinin menzil artırma kapasitesini gösteren ilk milli proje olma niteliği taşımaktadır.
Yakıt Pilli İnsansız Hava Aracı Projesi (2013-2015): Bu proje kapsamında, İnsansız Hava Aracı (İHA) üzerinde sodyum borhidrürden hidrojen üreten (2-4 L/dak kapasiteli) bir sistemin geliştirilmesi ve üretilen hidrojenin kullanımı için 200 W çıkış gücüne sahip bir yakıt pili tasarımı, geliştirilmesi ve üretimi hedeflenmiştir. Ayrıca, bu yakıt pili ve hidrojen üretim sisteminin, 2.5 metre kanat açıklığına sahip sabit kanatlı mini İHA gövdesine entegre edilmesi amaçlanmıştır. Proje sonucunda, İHA’ya entegre edilmeye hazır halde bir Hidrojen Üretim Sistemi ve Yakıt Pili Modülü geliştirilmiş ve yerli bir İHA üreticisinin ürettiği platforma yerleştirilmiştir. Yapılan menzil uzatma testlerinde, sadece batarya ile 25 dakika olan uçuş süresi, yakıt pili sisteminin entegrasyonu ile 50 dakikaya çıkarılmıştır.
Sodyum Borhidrür Yakıt Pilli Elektrikli Araç Projesi (2009-2011): BOREN tarafından desteklenen bu projede, araç uygulamaları için sodyum borhidrürden hidrojen üreten ve 3 kW gücünde PEM tipi yakıt pili teknolojisine dayalı bir sistem geliştirilmiştir. Proje kapsamında, bor madeninden hidrojen üretimi için küçük ölçekli bir hidrojen üretim sistemi (HÜS) tasarlanmış; yakıt pili bileşenleri, modülü, güç şartlandırma ve kontrol sistemleri üretilmiş, bu sistemlerin araç içerisine entegrasyonu başarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu araç prototipi, hem ülkemizde hem de dünya genelinde bu alanda öncü platformlardan biri olarak kabul edilmektedir. Proje, 2011 yılında Elginkan Vakfı tarafından "Teknoloji Ödülü"ne layık görülmüştür.
Yakıt Pilli Mikrokojenerasyon Sistemi Projesi (2006-2010): TÜBİTAK 1007 projeleri kapsamında desteklenen ve kamu müşterisi Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) olan bu projede, doğal gaz kullanarak yakıt pili ve katalitik yakıcı sistemleri aracılığıyla 5 kW elektrik ve 30 kW ısı enerjisi üretmek hedeflenmiştir. Hidrojen Teknolojileri ve Yakıt Pili Grubu'nun ortak görev aldığı bu projede, ana alt bileşenler olarak katalitik yakıcı, 5 kW kapasiteli yakıt pili sistemi, güç şartlandırma sistemi (DC-AC dönüştürücü ünitesi) ve proses kontrol sistemi geliştirilmiştir.
PEM Yakıt Pili Modül Bileşenlerinin Geliştirilmesi ve Üretimi (2004-2006): Koç Holding’e bağlı Ford, TOFAŞ, Arçelik, Demirdöküm ve Aygaz tarafından desteklenen bu projede, yerli imkanlarla yakıt pili bileşenlerinin geliştirilmesi ve prototip üretimlerinin gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Proje kapsamında bipolar plaka, membran elektrot ünitesi ve elektrokatalizör üretimi gerçekleştirilmiş, bu bileşenlerin karakterizasyon çalışmaları yapılmış ve prototip üretimler tamamlanmıştır. Seçilen yöntemlere göre ekonomik ve teknik değerlendirmeler yapılmış, ayrıca hidrojen üretimi, depolama ve dağıtımı ile ilgili teknik bir rapor hazırlanmıştır.
Yakıt Pilli Mikrokojenerasyon Sistemi Saha Uygulaması Projesi: (Destekleyen Kuruluş: YEGM (2016-2022): Doğalgazdan hidrojen üretimi ve evsel uygulamalara yönelik mikrokojenerasyon sistemleri üzerine 3 ayrı proje ile 3 farklı kapasitelerde (1, 2 ve 5 kWe) PEM yakıt pilli mikrokojenerasyon sistemi prototipleri üretilmiştir. Bu projeler kapsamında yakıt pili üretimi, doğalgazdan hidrojen üretimi, proses kontrol-otomasyonu ve DC-AC çevirici imalatı konularında çalışmalar gerçekleştirilmiştir. THS 6 seviyesinde çıktılar elde edilmiştir. Son prototip sistem 2022 yılı sonu itibari ile tamamlanmıştır.
1 kWe Fuel Processıng System Integrated with an Advanced High Temperature Fuel Cell Stack For UPS application: (Destekleyen Kuruluşlar: TÜBİTAK UİDB Türkiye – BMBF IB Almanya) (2010-2013): Bu projenin temel hedefi, hızlı başlama süresine sahip gelişmiş bir yüksek sıcaklık yakıt pili uygulaması için yenilikçi bir süreç geliştirmektir. Bu süreç, doğal gazdan ototermal reformlama ile sentez gazı (CO+H2) üretimi teknolojisine dayanmakta olup, yüksek sıcaklık yakıt pili (HTPEM) entegrasyonunu kapsamaktadır. Projede odaklanılan en önemli araştırma alanlarından biri, yakıt pili sisteminin hızlı başlatma ile en kısa sürede çalıştırılabilmesidir. Bu özellik, yakıt pilli mikro kojenerasyon sistemleri ve proje kapsamında hedeflenen "kesintisiz güç kaynağı" (UPS) gibi uygulamalar için hayati öneme sahiptir. Proje boyunca, ileri düzey yüksek sıcaklık yakıt pili uygulamaları için bir süreç tasarlanmış, geliştirilmiş ve üretimi gerçekleştirilmiştir. Projede başlıca geliştirilen teknolojiler şunlardır:
- Doğal gaz kullanan bir reformer ünitesinin geliştirilmesi
- Gelişmiş bir yüksek sıcaklık yakıt pili yığınının geliştirilmesi
- Sistem alt bileşenleriyle (BoP-Balance of Plant) birlikte tam sistem entegrasyonunun geliştirilmesi
- Yüksek sıcaklık yakıt pili (HTPEM) için yenilikçi bir karakterizasyon yönteminin geliştirilmesi
CEPA RTP 16.08 DESIRE - Diesel Fuel Processing For Fuel Cells (Destekleyen kuruluş: Common European Priority Area (CEPA), MSB ARGE, (2001-2004): Bu projede, NATO F76 dizel yakıtından reformer teknolojisi kullanılarak hidrojen üretimi ve düşük sıcaklıklı PEM yakıt pillerinin su altı ve su üstü deniz platformlarında uygulanabilirliği üzerine çalışmalar yürütülmüştür. Almanya, Hollanda ve İngiltere'nin ortak olduğu proje kapsamında, TÜBİTAK MAM, NATO F76 dizel yakıt buharlaştırıcı ve ardından gelen reformer prosesleriyle hidrojen üretim sistemlerinin ön ve detay tasarım çalışmalarında aktif rol almıştır.
Ergimiş Karbonatlı Yakıt Pili Gemi Elektrik Üretim Sistemleri – CEPA RTP 16.11 MCFC_NAV (Destekleyen Kuruluş: Common European Priority Area (CEPA), MSB ARGE (2002-2008): Bu projenin amacı, 0.5 MWe gücünde ve 1500-3000V AC üretebilecek bir Ergimiş Karbonat Yakıt Pili (EKYP) sisteminin su üstü gemilerde kullanılabilirliğini kanıtlamaktır. Gemilerin tahrik sistemleri için gereken enerji ihtiyacı oldukça yüksektir. Ergimiş karbonat yakıt pili, bu ihtiyacı tek başına karşılayabilecek en uygun yakıt pili türlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu doğrultuda, 0.5 MWe (450-500V DC) kapasiteli bir demo güç üretim sistemi tasarlanmış, TÜBİTAK-MAM yerleşkesinde kurulmuş ve test edilmiştir. Ayrıca, TÜBİTAK Gebze Yerleşkesinde, F76 yakıttan hidrojen üreten bir tesis, 150 kWe kapasiteli bir mikro türbin ve 500 kWe gücünde bir ergimiş karbonat yakıt pili sistemi kurulmuştur. Projenin tüm iş paketlerinde TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü, proje ortağı olan Ansaldo Fuel Cell (İtalya) ile iş birliği içinde çalışmıştır. Proje kapsamında özellikle şu konularda önemli bilgi birikimi ve altyapı sağlanmıştır:
- NATO F76 dizel yakıtından ATR reformer teknolojisi ile hidrojen açısından zengin gaz üretimi,
- Ergimiş karbonatlı yüksek sıcaklık yakıt pili teknolojisi,
- Yüksek sıcaklık yakıt pili-mikrotürbin entegre sistemleri.
Performans testleri ve son kullanıcı uygulamaları kapsamında:
- Tek hücre ve çok hücre test sistemleri
- DC elektronik yük üniteleri (600 W - 12.5 kW aralığında)
- DC güç kaynakları
- Veri izleme ve kontrol sistem bileşenleri (PLC işlemcileri, analog/dijital modüller, veri izleme kartları, National Instruments ve GMT yazılım paketleri vb.)
- Çeşitli sensör grupları (Akış, basınç, sıcaklık, seviye, nem, pH vb.)
- Elektriksel ölçüm ekipmanları (osiloskop, multimetre, pens ampermetre, enerji analizörü vb.)
- Nemlendirme üniteleri
- Pompa, reaktör, blower, kompresör üniteleri
Üretim yetenekleri
TÜBİTAK MAM HYPTAG, gerek yakıt pili bileşenleri gerekse modül bileşenleri tasarımı ve üretimi alanlarında aşağıda detayları verilen komponent ve sistemleri üretim kabiliyetine sahip olup, yakıt pili modülüne yönelik güncel “540949 No’lu Sanayi Sicil Belgesi” sahibidir:
- Akış kanallı bipolar/son plaka: Mevcut ekstruder-enjeksiyon, mikser, sıcak pres, CNC işleme tezgahı altyapısı ve EP2015384 No’lu “A method for producing recyclable bipolar plate” patenti kapsamında grafit bipolar/son plaka üretimi konusunda (10.000 adet/yıl, 25cmx25cm ebatları baz alınmıştır) adetli üretim yeteneği bulunmaktadır.
- Elektrokatalizör: Ultrasonik karıştırıcı, reaktör, freze dryer, ultrasantrifüj, potansiyostat-galvanostat, fırın, gibi katalizör hazırlama altyapısı bulunmaktadır.
- Membran elektrot ünitesi: Ultrasonik sprey kaplama, screen printer, spin coater kaplama sistemleri ve sıcak pres ile membran elektrot ünitesi üretim yeteneği mevcuttur.40cmx40cm aktif alan kaplama yetkinliği vardır.
- Yakıt pili modül ve sistem üretimi: Bu kapsamda 5 kW ölçeğine kadar PEM yakıt pili üretimi ve 15 kW güç ölçeğine kadar alt sistem bileşenleri (su/ısı yönetimi, hava/yakıt besleme, gerçek zamanlı veri izleme ve kontrol sistemi, anahtarlama-koruma devreleri) bileşenleri, güç koşullandırma) tasarımı, kurulumu ve devreye alınması yetenekleri mevcuttur.
- Sodyum borhidrürden hidrojen üretim sistemi tasarımı ve üretimi: 100 L/dak saf hidrojen üretim kapasiteli ve ihtiyaca göre ölçeklendirilebilecek nitelikte tam kontrollü sistem, son kullanıcı ihtiyaçlarına göre üretilebilmektedir.
- Yakıt pili tabanlı evsel mikrokojenerasyon sistemleri: 2-5 kW elektrik çıkış gücü, 10-30 kW termal çıkış gücüne sahip prototip sistem üretimleri gerçekleştirilmiştir.
- Yakıt pillerinin elektrikli araç platformlarına (İnsansız hava araçları, elektrikli kara araçları, vb) entegrasyonu ve menzil uzatımı performans testleri
- Yakıt Pili, Elektrolizör, Mikrokojenerasyon, İHA, HÜS için veri izleme ve kontrol sistemi
Bilgi ve Teknoloji Birikimi
Genel Teknolojik Yetkinlikler
- Yakıt Pilli kojenerasyon sistem bileşenlerinin mekanik tasarımı ve imalat süreçleri
- Hidrojen üretimi ve yakıt pili için mekanik tasarım, imalat ve test süreçlerinin yönetimi
- Elektrokatalizör üretim teknikleri
- Elektrokimyasal süreç tasarımları ve malzeme geliştirme
- Proses kontrol ve otomasyon (PLC, DCS,SCADA)
- Sodyum bor hidrür vb. kimyasal üretim süreçleri
- Yakıt pili (PEM,DMYP,DSBHYP) modül ve sistem tasarım, üretim, entegrasyon, test
- Yakıt pili bipolar plaka tasarım, üretim test ve karakterizasyon
- Yakıt pili elektrokatalizör üretim, test ve karakterizasyon
- Sodyum borhidrürden hidrojen üretim katalizör ve sistem geliştirme, entegrasyon ve test
- Elektrolizör, akış bataryası, grafen üretim, entegrasyon ve test
- Yakıt pili son ürün entegrasyonu (yakıt pilli mikrokojenerasyon, yakıt pilli menzil artııcılı araç, yakıt pilli araç, yakıt pilli İHA (sabit kanat/dron), yakıt pilli şarj sistemi, yakıt pilli acil durum sistemleri, yakıt pilli deniz araçları, yakıt pili hedef imha sistemleri)
- Akış analizleri (Computational Fluid Dynamics)
- Proses simülasyonları (ASPEN, HYSYS)
- Boru sistemleri stres analizi, yapısal analiz ve dizayn, modül ekipman yerleşimleri
- Proses kontrol ve otomasyon (PLC, DCS,SCADA)
- HAZOP Analizleri, ömür devir, temin edilebilirlik, maliyet analizleri, risk yönetimi
Teknolojik Çıktılar
- 100W doğrudan sodyum borhidrürlü yakıt pili sistem prototipi
- Sabit uygulamalar için 1 kW doğrudan sodyum borhidrürlü yakıt pili sistem prototipi
- Sodyum borhidrürlü yakıt pilli araç prototipi
- 1 kW polimer elektrolit membranlı yakıt pilli sistem prototipi
- 5kW polimer elektrolit membranlı yakıt pilli mikrokojenrasyon sistem prototipiİHA için bor temelli hidrojen üretim sistem
- Yakıt pilli menzil artırıcı sistemi için bor temelli hidrojen üretim prototipi
- 35W yakıt pili ünitesi
- Sodyum borhidrür temelli yakıt pilli eğitim kiti
- Su altı sistemleri için refomer sistemi ve F-76 dizel buharlaştırıcı prototipi
- 500 kW gücünde F-76 dizel reformer ve yakıt pili sistemi– 2007
- TARAL 1007 - Yakıt Pilli Mikro Kojenerasyon Projesi - 5 kWe – 30 kWth Prototip
- 5 kWe PEM yakıt pili için reformer hidrojen üretim sistemi
- 1 kWe fuel processing system integrated with an advanced high temperature fuel cell stack for UPS application” Projesi prototipi
- Hidrojen saflaştırma PSA sistemi
- 2 kWe PEM yakıt pili için reformer hidrojen üretim sistemi prototipi
- Doğal gaz vb. yakıtlardan hidrojen üretimi ve saflaştırılmasına yönelik laboratuvar ölçek reaktör prototipleri