Yeniköy Elektrik Üretim A.Ş.'nin (YEAŞ) talebiyle Yeniköy ve Yatağan Termik Santralleri’nde kullanılmak üzere TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından buhar türbin kanatları üretilmiştir. Türbin kanatları, Yeniköy Termik Santrali'nde 19 Haziran 2014 tarihinde düzenlenen törenle teslim edilmiştir.
Teslim Töreni’nde TÜBİTAK MAM Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Murat Makaracı tarafından, projenin Türkiye'de bir ilk olduğu, TÜBİTAK ve paydaşlarının, YEAŞ'ın talebiyle ciddi bir araştırma sürecine girerek yaklaşık 2 yıl süren bir çalışmayla, ithal edilen buhar türbin kanatlarını Türkiye'de üretmeyi başardıkları belirtilmiştir.
TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü Kritik Metalik Malzemeler Grup Lideri Doç. Dr. Havva Kazdal Zeytin, proje sayesinde Türkiye'nin yakın gelecekte kendi motorlarını üretebileceğine dikkat çekerek, üretilen teknolojinin, havacılık ve enerji türbinlerinin altyapısı sayılabileceğini belirtmiştir.
YEAŞ Genel Müdür Yardımcısı Serdar Toprak, Türkiye'de yerli teknoloji kullanan ilk termik santral olduklarını bildirmiştir. Santrallerinde yerli teknolojiyle enerji üretimi çalışmalarına 2011 yılında TÜBİTAK ile başladıklarını belirten Toprak, bu projeyle diğer santrallerde de yerli teknolojinin kullanılmasına öncülük etmiş olacaklarını ifade etmiştir.
Teslim töreninin ardından buhar türbin kanatları sisteme entegre edilmiştir.
“Yeniköy ve Yatağan Santrallerine ait Malzemelerin İmalat Yöntemlerinin Araştırılması ve Deneme İmalatlarının Yapılması” projesiyle ülkemizde ilk kez üretilen ve ileri teknoloji gerektiren buhar türbin kanatları, TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü'nün Ar-Ge çalışmaları ile OMTAŞ DÖVME, CNK HAVACILIK ve TERMOİNDÜKSİYON firmalarının teknolojik alt yapısı ve birikimi kullanılarak, TÜBİTAK MAM önderliğinde gerçekleştirilmiştir.
Yeniköy Termik Santralinde kullanılan 3. ve 4. Kademe Buhar Türbin Kanatlarının yurtdışından temininde birim maliyeti yaklaşık 4.350 Avro iken TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü ve yerli sanayinin katkıları ile birim maliyeti 2.063 Avro olmuştur. Türbin kanat malzemesi 1,4021 kalite paslanmaz çelik olup, Türkiye’de paslanmaz çelik üretimi olmadığından, paslanmaz çelik hammadde yurt dışından ithal edilmek zorunda kalınmıştır. Bu Proje kapsamında orijinal kanatlar üzerinde kaynak metodu ile kaplanmış olan stellit kısım, güncel bir proses olan indüksiyonla sertleştirme yapılarak iyileştirilmiştir. Proje kapsamında birebir üretim yapılması gerektiği için öncelikle orijinal 4. Kademe Buhar Türbin Kanatları yurtdışından temin edilmiş ve tersine mühendislik ile metalürjik özellikleri ve ölçüleri çıkartılmıştır. Buhar türbin kanatları üretiminde paslanmaz çeliğin dövme metodu ile şekillendirilmesini takiben ıslah işlemi ve talaşlı imalat ile işlenmesini içermektedir. Son aşamada kanat uçlarının aşınma, erozyon ve korozyona karşı dayanımını arttırmak için yüzey sertleştirme işlemi uygulanmaktadır. Başlangıçta teknik resmi dahi elimizde olmayan buhar türbin kanatlarının üretim bilgisi sanayi ile paylaşılmış ve yerli imkanlarla üretilebilirliği tartışılmıştır. Yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda bu kanatların ülkemizde var olan teknolojik alt yapı ile üretilebileceğine karar verilmiş ve çalışmalara başlanmıştır.
Böylesi kritik bir parçanın üretiminin yapılması ile kazanılan teknolojik bilgi birikimi ve cesaret ile TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü “Gaz Türbin Kanatlarının Üretimi” için de bir proje başlatmış ve kendi Ar-Ge alt yapısını bu kritik alana yönlendirerek genişletmiştir. Bu projelerle, ülkemizin enerji ve havacılık alanındaki kritik teknolojilerde söz sahibi olmasının yolu açılacaktır.
